Παρασκευή 27 Μαρτίου 2009

Υπάρχει "ΜΕΤΑ" στη Μεταπολίτευση;

Αρθρο του Γ. Πανούση αναρτημένο στον ιστοχώρο της συμμαχίας πολιτών

Η ζωή βουλιάζει σε υποκλίσεις και μετάνοιες. Νύχτα χωρίς άστρα μ’ επιδέσμους στα γόνατα
Μ. Αποστολάτος, Νοκ Αουτ


Δεν μας άφησε μόνον η δικτατορία τραύματα. Το ίδιο φαίνεται να πράττει και η Μεταπολίτευση. Είναι ιδιαίτερα παράξενο το ότι ένας λαός άντεξε όλες τις κακουχίες του παρακράτους, του πολέμου, του εμφυλίου, της χούντας και δεν μπόρεσε ν’ αντέξει (και να διαχειριστεί) τις ελευθερίες της Μεταπολίτευσης. Δεν ήμασταν έτοιμοι για τόση ελευθερία.
ΔΕΝ γνωρίζουμε τα όριά της, τους αυτοπεριορισμούς της, τις θωρακίσεις της. Θελήσαμε να κατακτήσουμε ή και να σφετεριστούμε τις ελευθερίες των άλλων, να επεκτείνουμε στο άπειρο και στο διηνεκές τις δικές μας ελευθερίες. Ετσι, αντί να χτίσουμε γερά θεμέλια στον ναό των ελευθεριών και των δικαιωμάτων, άρα στην ίδια τη Δημοκρατία, αρπάξαμε ο καθείς κι από ένα λιθάρι και, είτε το κρύψαμε στο ιδεολογικό μας σπίτι είτε το εκσφενδονίσαμε κατά του πλαϊνού μας, στο τέλος γκρεμίσαμε το οικοδόμημα. Κάθε κόμμα επικαλείται τον λαό του (λες κι έχουμε τόσους λαούς όσα τα κόμματα στη Βουλή), κάθε φορέας επικαλείται το κεκτημένο του (αμφισβητώντας όμως ή επιφυλασσόμενος για το κεκτημένο του άλλου), κάθε πολίτης επικαλείται το Σύνταγμα και τους νόμους (έχοντας όμως διαβάσει μόνον ορισμένα «βολικά» γι’ αυτόν άρθρα του Συντάγματος και τηρώντας μόνον όσους νόμους τον «βολεύουν»), κάθε άνθρωπος αρνείται (ρητά ή σιωπηρά) ν’ αποδεχτεί ότι η αξία του και η ζωή του έχουν το ίδιο βάρος με την αξία και τη ζωή του όποιου συνανθρώπου.
ΑΥΤΕΣ οι παράλληλες βιώσεις και οι τεχνητές αντιπαραθέσεις οδήγησαν σιγά σιγά (κι ανεπαισθήτως;) σε ακήρυκτους εμφύλιος. Νότιοι-Βόρειοι, Εχοντες-Αποκλεισμένοι, Γηγενείς-Αλλοδαποί, Αντρες-Γυναίκες, Νέοι-Γέροι. Εμφύλιοι που ξεπέρασαν τις διακρίσεις Αριστερός-Δεξιός και συμπεριέλαβαν ακραίες «φυλές» ορατές και αόρατες, με αρχηγούς και στρατούς χωρίς διακριτικά στο πέτο, που εξοπλίζονται με οργή και μίσος κατά παντός. Η πολιτική αστάθεια, η κοινωνική ανομία και η οικονομική κρίση έχουν διαμορφώσει μια ατμόσφαιρα πολέμου στον οποίο δεν κατατάσσεσαι αλλά σε κατατάσσουν οι άλλοι. Παράκρουση. Φτάσαμε στο σημείο, αντιστρέφοντας τον στίχο του Καβάφη «τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους;», να ψάχνουμε να βρούμε λύσεις για το πώς θ’ απαλλαγούμε από τους (όποιους) βαρβάρους καλέσαμε (διά πράξεων ή παραλείψεων) να ‘ρθουνε να μας σώσουνε.
ΥΠΑΡΧΕΙ λύση; Δεν ξέρω. Ισως θα ‘πρεπε να γυρίσουμε το ρολόι πίσω και να ρυθμίσουμε καλύτερα το πλαίσιο της Μεταπολίτευσης. Ισως

Δευτέρα 23 Μαρτίου 2009

...και μια σκέψη για τώρα, έστω κι αργά...

Το παρακάτω κείμενο είναι η καταγγελία προς το συνήγορο του Πολίτη της κρατούμενης Γκουλιώνη Αικατερίνης (Ελεώνας Θηβών). Γράφτηκε στις 20.2.2009. Η Κ. Γκουλιώνη βρέθηκε νεκρή στο πλοίο στις 19.3.2009 ενώ μεταφέρονταν απο τις φυλακές Θηβών στη Νεάπολη της Κρήτης.

Είμαι 41 ετών σήμερα, εξαρτημένη από την ηρωίνη από τα 17 μου. Τόσα χρόνια αρρώστια και εξάρτηση από μία ουσία που αν δεν την είχα δε θα μπορούσα να είμαι όρθια για να δύναμαι να εργαστών, για να μπορέσω να ζήσω...

Τον χειρότερο εφιάλτη, όμως, που οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν αυτονόητο συνεπακόλουθο της εξάρτησης, δεν είχα ποτέ φανταστεί ότι θα τον ζήσω έτσι όπως τον ζω και όπως καθημερινώς απειλούμαι ότι μπορεί ανά πάσα στιγμή να υποστώ.

Αυτό το «αυτονόητο συνεπακόλουθο της εξάρτησης», λοιπόν, είναι η φυλάκιση η οποία, ουσιαστικά σημαίνει την αιχμαλωσία και την ομηρία μου από τους δεσμοφύλακες που ελέγχουν κι επεμβαίνουν ακόμη και στα γεννητικά μου όργανα και στ’ απόκρυφα σημεία του σώματός μου.

Όποτε μπαίνω στην φυλακή είτε γιατί εισάγομαι πρώτη φορά είτε γιατί επιστρέφω από δικαστήριο είτε γιατί πήγα νοσοκομείο δέχομαι την εξής επίθεση, η οποία ονομάζεται «έρευνα»:

Η δεσμοφύλακας με υποχρεώνει να βγάλω όλα μου τα ρούχα, με βάζει να σκύψω, ν’ ανοίξω τους γλουτούς, να βήξω και παρατηρεί τον πρωκτό μου. Πολλές φορές βρίσκει ευκαιρία να παρατηρήσει γυμνό σώμα και με κοιτάει καλά καλά, μου φέρεται προσβλητικά, ειρωνικά,
θρασύτατα, σα να’ μαι το τελευταίο σκουπίδι.

Μετά μου δίνουν άλλα ρούχα, από την αποθήκη τους, παράτερα και εξευτελιστικά, μου παίρνουν το σουτιέν γιατί, λέει, «απαγορεύεται» να το φοράω στην απομόνωση γιατί λέει, δήθεν μπορεί να…αυτοκτονήσω μ’ αυτό, μου δίνουν παπούτσια μεγαλύτερο μέγεθος απ’ το δικό μου και περπατάω σαν παλιάτσος και με οδηγούν στο φαρμακείο. Εκεί, με βάζουν να καθίσω σε γυναικολογική καρέκλα και η δεσμοφύλακας βάζει το δάχτυλό της στο αιδοίο μου μέσα στον κόλπο. Στην συνέχεια υποχρεούμαι να ουρήσω μπροστά στην δεσμοφύλακα για να κάνουν το ναρκωτέστ.

Μια φορά, στο χαρτί που ήταν τοποθετημένο στην γυναικολογική καρέκλα όπου μ’ έβαλαν να κάτσω είδα μία τρίχα από προηγούμενη ερευνηθείσα. Η αποστείρωση στα εργαλεία τους είναι κάτι που ενίοτε θυμούνται. Σε άλλες βάζουν διαστολείς και σκουριασμένους, πολλές φορές, τους βάζουν το δάχτυλό τους και συγχρόνως πιέζουν προς τον ορθό ή και από επάνω στη βουβωνική χώρα σε σημείο που η κρατούμενη να πονάει. Τα ειρωνικά σχόλια και τα σόκιν «αστειάκια» των δεσμοφυλάκων δεν λείπουν από το «ρεπερτόριό» τους…

Προσφάτως που αρνήθηκα την κολπική έρευνα και από τον γυναικολόγο, διότι ανεξαρτήτου μορφώσεως, ειδικεύσεως και μορφωτικού επιπέδου το να σου χώνει ο καθείς τα δάχτυλά του είναι τουλάχιστον «απρεπές», θα έλεγα, και ζητούσα υπερηχογράφημα, με απείλησαν ότι θα με δέσουν όλη νύχτα με τη χειροπέδα στο κάγκελο και αυτή την απειλή συγκεκριμένα την ξεστόμισε η δεσμοφύλακας που τελεί χρέη…νοσοκόμας στο Κατάστημα Κράτησης Γυναικών Ελεώνα Θηβών (Κ.Κ.Γ.Ε.Θ.) .................................... μου είπε πως αφού είμαι κρατούμενη πρέπει να δεχτώ την κολπική κι αυτή που δεν είναι, είναι «άλλο πράμα». Εν ολίγοις αυτό που μου είπαν και λένε είναι ότι αφού είμαι κρατούμενη πρέπει να μου κάνουν ότι θέλουν και να μην αντιδράω.

Με οδήγησαν στην υποδιευθύντρια ......................, η οποία μου είπε πως αφού αρνούμαι την κολπική έρευνα ότι βρεθεί από ναρκωτικά στην φυλακή θα το χρεώσει σ’ εμένα και πως θα με κρατήσει πολλές ημέρες στην απομόνωση.
Όταν της ζήτησα να μου κάνει υπερηχογράφημα διότι δεν αντέχω άλλο αυτόν τον βιασμό της κολπικής μου είπε πως δεν έχει αυτή τη δυνατότητα. Της απάντησα ότι δεν είμαι υποχρεωμένη να πληρώνω εγώ τη δική τους ανεπάρκεια και με οδήγησαν στην απομόνωση όπου ούτως ή άλλως θα με οδηγούσαν, κάνοντας κολπική ή μη.

Στην απομόνωση με έκλεισαν σ’ ένα κελί όπου έπρεπε να χτυπάω το κουδούνι για να’ ρθει η δεσμοφύλακας να μου ανοίξει να πάω στην μία τουαλέτα που είναι κοινή για όλες τις κρατούμενες στον χώρο αυτόν και παρακολουθούμενη από κάμερα.

Την ώρα της αφόδευσης σε παρακολουθεί η δεσμοφύλακας από την κάμερα κι όταν δει τα περιττώματά σου τότε της ζητάς την άδεια να τραβήξεις καζανάκι.

Εκτός του ότι είμαι αναγκασμένη να κάνω την ανάγκη μου μπροστά σε δεσμοφύλακα είμαι υποχρεωμένη να κάνω 8 αφοδεύσεις για να με βγάλουν από την απομόνωση αλλά κι αυτό, πάλι,
εξαρτάται από τις διαθέσεις τους.

Οι περισσότερες κρατούμενες αναγκάζονται να παίρνουν καθαρτικό για να επιτύχουν αυτές τις κενώσεις και αρκετές φορές είτε δεν έρχεται η δεσμοφύλακας να τους ανοίξει την πόρτα είτε είναι άλλη κρατούμενη στην τουαλέτα και στην κυριολεξία ενεργούνται επάνω τους. Δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιες δεσμοφύλακες τις εξευτελίζουν γιατί ενεργήθηκαν επάνω τους ή τους λένε απειλητικά ότι «εδώ είναι Θήβα και το κουδούνι για να πας τουαλέτα θα το χτυπάς όταν έχεις μεγάλη ανάγκη», την οποιά «μεγάλη ανάγκη» την κρίνει η δεσμοφύλακας ή της λένε με δυσφορία «πάλι τουαλέτα θέλεις;» και άλαλ τέτοια με ανείπωτη απανθρωπιά και σαδισμό.

Μου έχει συμβεί να μη μου ανοίγει η δεσμοφύλακας την πόρτα του κελιού για να πάω στην τουαλέτα και ανγκαζόμουν να ουρώ σε πλαστικό μπουκάλι νερού και αργότερα να έχω πρόβλημα με το έντερό μου από την συγκράτηση των κοπράνων. Στο τέλος, έφτασα στο σημείο να κλωτσάω την πόρτα του κελιού για να μου ανοίξει, να μου φέρεται προκλητικά και υποτιμητικά και επειδή την αποκάλεσα «κότα» έγραψε μία ψευδή αναφορά (......) σε συνεργασία με τον ................... που ήταν υπηρεσία εκείνη την ημέρα και σε αυτόν αναφερόταν η κα ................ με πέρασαν πειθαρχικό κι ο υποτελής σε αυτούς, εισαγγελέας ........................ με τιμώρησε με πειθαρχική ποινή εγκλεισμού σε κελί της απομόνωσης για πέντε μέρες με, επιπροσθέτως παράνομη, στέρηση καφέ, τσιγάρου και τηλεφώνου.

Πειθαρχικό το οποίο παραγράφεται σε δυο χρόνια πράγμα που σημαίνει πως εκτός του μαρτυρίου που υπέστην δεν θα αποφυλακισθώ με υφ’ όρων απόλυση, δεν θα πάρω άδεια και οι άρρωστοι γονείς μου και η 21χρονη κόρη μου θα περιμένουν πολύ για να με δουν και να τους στηρίξω.

Όλα αυτά συνέβησαν στη γυναικεία φυλακή Κορυδαλλού, αλλά αυτοί οι κύριοι υπηρετούν σήμερα στη Θήβα όπως και ο αρχιφυλακεύων ........................ ο οποίος στην εδώ απομόνωση της Θήβας μου είπε πως παρ’ όλες τις 8 κενώσεις κλπ δικαιούται «βάσει του εσωτερικού κανονισμού» να με κρατήσει έξι ημέρες στην απομόνωση. Ο εσωτερικός κανονισμός δεν γράφει κάτι τέτοιο, αντίθετα λέει πως η τριήμερη κράτηση στην απομόνωση γίνεται μ’ εντολή εισαγγελέα και παρατείνεται εφόσον έχουν βρεθεί απαγορευμένες ουσίες στο σώμα του κρατούμενου και δεν μπορούν να αφαιρεθούν…

Μπάνιο δεν μπορείς να κάνεις στην απομόνωση –ειδικό χώρο κράτησης τον ονομάζουν λες και αλλάζοντας όνομα σε κάτι παύει και η φρίκη- γιατί όταν τύχει να έχει ζεστό νερό δεν είναι εκεί η δεσμοφύλακας και όταν είναι εκεί μπορεί να σε βγάλει από το κελί για να κάνεις μπάνιο, το νερό να είναι κρύο και να επιμένει πως είναι ζεστό βγάζοντάς σε τρελή.

Όταν και αν κάνεις μπάνιο σε παρατηρεί. Έτσι, μένουμε χωρίς μπάνιο για 7 μέρες και άνω. Καφέ, νερό υποχρεούσαι να παραγγείλεις μόνο από το καφενείο της φυλακής το οποίο λειτουργεί για τους δεσμοφύλακες και δουλεύουν σε αυτό κρατούμενες. Την τελευταία φορά που κρατήθηκα στην απομόνωση πλήρωσα 20 ευρώ στο καφενείο. Με αυτά τα χρήματα μπορούσα να περάσω περίπου είκοσι μέρες αγοράζοντας καφέ, ζάχαρη κλπ ενώ τα πλήρωσα μέσα σε πέντε μέρες. Αλλά εδώ η διαχείριση των χρημάτων μας εξαρτάται από τις ορέξεις της υπηρεσίας του Κ.Κ.Γ.Ε.Θ.

Όταν λοιπόν, αποφασίσουν οι ασύδοτοι βασανιστές μας να μας βγάλουν από την απομόνωση πρέπει να περάσουμε το ίδιο μαρτύριο της σωματικής έρευνας και της κολπικής εισβολής. Αυτό το ίδιο μαρτύριοι της έρευνας μπορεί ανά πάσα στιγμή να μου το κάνουν και στο θάλαμο, όπου μένω, όταν υπάρχει υπόνοια για ύπαρξη απαγορευμένων ουσιών. Μπαίνουν μέσα στο θάλαμο, μας ξυπνάνε, μας κάνουν σωματική και κολπική έρευνα, μας βγάζουν έξω από τον θάλαμο και ανακατεύουν όλα μας τα πράγματα πετώντας τα κάτω. Μετά χάνουμε πράγματα μας γιατί τα πετάνε ή τα παίρνουν και πρέπει να τακτοποιήσουμε ολόκληρο το θάλαμο για να μπορέσουμε να κοιμηθούμε…

Κάποτε ήμουν άνθρωπος με όνειρα, με όρεξη για μάθηση, με κερδοφόρα επιχείρηση, με όρεξη για δημιουργία.
Σήμερα, όλος αυτός ο πόνος, η κακοποίηση, ο βιασμός του σώματος και της ψυχής που έχω υποστεί με κάνουν να ονειρεύομαι πως τους σκοτώνω όλους αυτούς που πληρώνονται για να βασανίζουν αδύναμους ανθρώπους.

Σφίγγοντας τα δόντια σιγοψιθυρίζω «και για το πείσμα σας, γουρούνια, θα αντέχω» ελπίζοντας να έρθει κάποια μέρα που θα σταμτήσουν να απλώνουν τα βρώμικα, διεστραμμένα χέρια τους επάνω σε αδύναμους ανθρώπους. Το ξέρω πως ο κόσμος δεν αλλάζει, ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΖΕΤΑΙ, όμως, φτάνει να μην αδιαφορούμε.

Ποτέ δεν πρόκειται να ξεπεράσω
τα όσα υπέστην και υπόκειμαι μεσα στη φυλακή.

Γκουλιώνη Κατερίνα

Κυριακή 22 Μαρτίου 2009

Μια σκέψη για αργότερα...

Απόγευμα Κυριακής. Επιβίβαση για Χίο. Δίπλα στο εκδοτήρια 5-6 άνδρες που πλησιάζουν τους επιβάτες που βγάζουν εισιτήριο. "Χαμσί-χαμσί" λένε και δείχνουν ένα χαρτί.
Διαβάζω: Ανδρας. Παλαιστίνιος. Ονομα. Επίθετο. Την ίδια ώρα μου δίχνουν 5€. Τόσα τους λείπουν για να ταξιδέψουν. Τόσα τους λείπουν για να χαρούν. Ενα ταξίδι προς αναζήτηση τύχης, ίσως και πατρίδας.

Κέντρο Αθήνας: Τσακισμένα κορμιά χτυπάνε ενέσεις. Ψάχνουν σκουπίδια, σέρνονται, αδυνατούν να σταθούν όρθιοι. Στη Πειραιώς προς Ψυρρή Ασιάτες-Πακιστανοί, Αφγανοί και ανάμεσα στη Μενάνδρου Σομαλοί, Νιγηριανοί, Σουδανοί. Πιο κάτω στη Κουμουνδούρου Ρώσοι, Γεωργιανοί και άλλοι συνθέτουν ένα ανάμεικτο σκηνικό απο φυλές, φύλα, επαγγέλματα, ιστορίες, τέλματα. Ανθρωποι χωρίς μέλλον. Ζωές που δεν βγάζουν πουθενά.

Μια φυλακισμένη μεταφέρεται απο τη Θήβα στη Νεάπολη της Κρήτης. Εκτίει ποινή 6 χρόνων για 20 γραμμάρια ηρωίνης. Είναι 41 ετών. Βρίσκεται νεκρή, δεμένη πισθάγκωνα με αίματα στο κεφάλι. Είχε πρωτοστατήσει στις κινητοποιήσεις κρατουμένων των περασμένο Νοέμβριο για τη καλυτέρευση των συνθηκών κράτησης στις φυλακές και τη κατάργηση της κολπικής έρευνας που εφαρμόζεται στις γυναικείες φυλακές. Στον απόηχο του θανάτου της επικρατεί ένταση στις γυναικείες φυλακές της Θήβας. Αργότερα εκτονώνεται.



Στενάχωρα. Αλλά πιο στενάχωρα είναι οι πολιτικοί στη πολιτική.
Παρατηρώ τους μονολόγους και τον ξύλινο λόγο στις συνεντεύξεις και στα παράθυρα. Λυπάμαι. Λυπάμαι ανθρώπους που κάποτε είχαν ήθος και εντιμότητα αλλά τώρα απλά παίζουν το 'παιχνίδι'. Το 'παιχνίδι' της αναγνωρισιμότητας και του στόχου της εξουσίας. Το 'παιχνίδι' του εύκολου σταυρού και των μηχανισμών. Ετσι ξενέρωτα και αδιάφορα, μέτρια και περαστικά ξεχάσαν οτι αυτό δεν λέγεται 'μάχη' αλλά ξεπούλημα. Στην ουσία έχουν ξεχάσει πώς κουβεντιάζεις πολιτικά και πώς ανιστρέφεις στη πράξη την αδιαφορία και την αποχή. Το χειρότερο όλων είναι οτι τους διαφεύγει οτι, πέρα απο τη δική τους πολιτική ένδεια και το όσο-όσο των δημοσιογράφων που διαμορφώνουν συνειδήσεις δεν έχουν να παραδώσουν τίποτα στις επόμενες γενιές. Ούτε καν μια σκέψη για όσα θα έλθουν αργότερα...

Παρασκευή 13 Μαρτίου 2009

Οικονομία και Ηθική.


Εγωισμός και Υπόληψη (απο τα σημερινά ΝΕΑ) του Βασίλη Καραποστόλη*

Στον πυρήνα της οικονομικής κρίσης αναγνωρίζουν πλέον όλο και περισσότεροι το ηθικό πρόβλημα. Βλέπουν ότι ο εγωισμός αφού κατάφερε να οικοδομήσει ένα καθεστώς σε πλανητικό επίπεδο, ο ίδιος το γκρέμισε με την υπερβολή του παρασέρνοντας στην καταστροφή κι εκείνους που δεν ήταν τόσο διψασμένοι για χρήμα και δύναμη. «Μην κάνεις στους άλλους αυτό που δεν θα ήθελες να σου κάνουν». Ο παλιός ηθικός κανόνας παραμερίστηκε τόσο γρήγορα και εύκολα όσο κι εκείνες οι ακόμη παλαιότερες αρχές περί εγκρατείας και σωφροσύνης που στα σχολεία και τα πανεπιστήμια προκαλούσαν συνήθως αμηχανία ή χασμουρητά.
Τι σχέση είχε αυτή η φλυαρία περί αρετών με τον πόθο που έβραζε στο νεανικό αίμα; Ενώ οι δάσκαλοι μιλούσαν για το «μέτρον», οι ακροατές τους μετρούσαν τις μέρες που έμεναν μέχρι να εξορμήσουν στον κόσμο και να δρέψουν τις απολαύσεις που πίστευαν ότι είναι η ουσία του. Γιατί οι διαδόσεις αυτό έλεγαν. Αυτό διαφημιζόταν κάθε μέρα και αυτό απέφευγε να το διαψεύσει ή να το διορθώσει η οικογένεια. Μέσα στις αίθουσες των σχολείων μύριζε ένας αλλόκοτος ασκητισμός. Έξω απ΄ αυτές πλανιόταν το άρωμα μιας υπόσχεσης, μιας επερχόμενης ηδονής. Οι γονείς δεν τολμούσαν να πουν στα παιδιά ότι αυτή η ηδονή ήταν περιτυλιγμένη με χαρτονομίσματα και ότι πιθανόν αν άνοιγε κάποιος τη συσκευασία θα έβρισκε πάλι χαρτονομίσματα κι ούτε ίχνος ηδονής. Ένας χάρτινος κόσμος περίμενε τους μικρούς ανυπόμονους που μεγάλωναν με την προσδοκία του πρώτου τους μισθού. Ώσπου ήρθε αυτή η ώρα και τότε όλα κατέρρευσαν. Πολύ πριν ηχήσει ο παγκόσμιος συναγερμός της κρίσης η απογοήτευση είχε κιόλας υποσκάψει τη θέληση και τη φιλοδοξία της νέας γενιάς που διαπίστωνε ότι κάποιοι αόρατοι και αδίστακτοι της είχαν κόψει τον δρόμο. Μπροστά της ορθωνόταν η απληστία ορισμένων, η οποία δεν ήταν πια ένα πάθος, ήταν μια μέθοδος ολοκληρωτική. Μέσα στο πρόβλημα επομένως η οικονομία και η ηθική συνδέονταν άρρηκτα. Αλλά πώς ν΄ αντιδράσει κανείς σ΄ ένα διπλό πρόβλημα όταν έχει μάθει να σκέφτεται μόνο τη μία του όψη; Σκεφτόμαστε μόνο την οικονομία αφήνοντας στην άκρη την ηθική, επειδή μ΄ αυτήν φοβόμαστε ότι θα πελαγώσουμε ακόμη περισσότερο, ότι θα μπερδευτούμε ανάμεσα στο τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται, στο τι σημαίνει αθωότητα και τι ενοχή. Η εξέταση του καλού και του κακού προκαλεί ένα χάος χειρότερο και από το οικονομικό! Οπότε μακριά από τις περιττές σκοτούρες, αρκούν οι μπελάδες που αφορούν τον βιοπορισμό. Η εποχή μας θέλει να απλοποιήσει τα πράγματα, να απωθήσει τα διλήμματα, να προωθήσει τη δράση.
Να όμως που η δράση σκοντάφτει. Η οικονομική κρίση ξέσπασε και αναγκαστικά τα ερωτήματα επιστρέφουν. Τι αξίζει πραγματικά στη ζωή; Τι είναι σημαντικό και τι ασήμαντο; Τι πάει να πει «αξία»; Όσο κι αν ο ρεαλισμός του ποδαριού προσπάθησε να τα παρακάμψει, τα ζητήματα της ευθύνης, της επιλογής και της απόφασης επανέρχονται για να αναστατώσουν τις συνειδήσεις.
Όλοι λοιπόν διαμαρτύρονται για τη διαφθορά. Είναι, λένε, ένα δίχτυ απλωμένο παντού. Πρόκειται πάντως για ηθικό πλέγμα και σαν τέτοιο δεν κόβεται βέβαια με νομοθετικά ή διοικητικά ψαλίδια. Το ηθικό ζήτημα δεν αντιμετωπίζεται παρά μόνο με την ηθική. Ή, για να το πούμε με μια έκφραση που κι αυτή θεωρείται ξεπερασμένη στις φιλελεύθερες και μεταμοντέρνες μέρες μας, με την «ηθική αγωγή». Αγωγή σημαίνει να πουν, για παράδειγμα, οι γονείς και οι δάσκαλοι στα παιδιά ότι η εντιμότητα δεν είναι μια επινόηση των φιλοσόφων ή των κατηχητών, είναι μια εμπειρία που μπορεί να προσφέρει εσωτερική σταθερότητα, δύναμη κι ακόμη ένα είδος χαράς απ΄ αυτές που δεν σβήνουν το επόμενο λεπτό.
Εάν όμως μπορεί να έρθει πραγματικά χαρά από μια τέτοια στάση, τότε η εντιμότητα δεν είναι αυτό που φοβούνται οι νεώτεροι: μια στέρηση δηλαδή, ένα αποτράβηγμα από το παιχνίδι του κόσμου. Το να προσπαθεί κάποιος να είναι έντιμος δεν είναι στέρηση, είναι επιλογή που κάτι αποφέρει και κάτι άλλο το θυσιάζει αναγκαστικά. Αποφέρει μήπως μόνο την ήσυχη συνείδηση και τον αδιατάρακτο ύπνο του δικαίου ή και κάποια αναγνώριση; Παλιά αυτό το έλεγαν υπόληψη. Είναι άραγε δυνατό να ξανάρθει στο στόμα μας αυτή η λέξη; Και μπορεί η πολιτεία να στηρίξει και να επιδοκιμάσει εμπράκτως εκείνους τους λίγους που δεν θέλουν να ντρέπονται κρυφά για τον εαυτό τους;
*Ο Βασίλης Καραποστόλης είναι καθηγητής Πολιτισμού και Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Κυριακή 8 Μαρτίου 2009

Ανακατασκευάζοντας τους ρόλους με αφορμές...

Δεν μου αρέσουν οι επέτειοι. Κι αυτό γιατί μια μέρα 'εορτασμού' αποδεικνύει ότι αφενός το πρόβλημα εξακολουθεί να υπάρχει κι αφετέρου ότι με το πρόσχημα της ειδικής μνείας του μπορεί και να προσπεραστεί δίχως ενοχές. Είναι κάτι σαν τη φιλανθρωπία που, πολλές φορές, ενσωματώνεται μέσα στην αδυναμία του συστήματος να φροντίσει θεσμικά για την εξασφάλιση των δικαιωμάτων όλων των πολιτών, όσο φιλοσοφικά ευάλωτα κι αν είναι τα δικαιώματα ….


Έτσι και σήμερα εν έτει 2009 μιλάμε ακόμα για τα δικαιώματα της γυναίκας. Πώς γίνεται αυτό; μετά από τόσα χρόνια αγώνων; Μα γιατί ακόμα αυτά τα ζητούμενα (δικαιώματα) συνδέονται με έννοιες όπως η ελευθερία, η ευημερία, η δικαιοσύνη, η αυτονομία, τα οφέλη, οι κοινωνικοί στόχοι, η ισότιμη συμμετοχή στα Κοινά….ε και βέβαια Πολιτική.

Τα στοιχεία είναι τόσο απογοητευτικά όσο και αποκαλυπτικά για τις γυναίκες:

  • Στην ελληνική Βουλή συμμετέχουν 21 γυναίκες (16%)
  • Στο Συμβούλιο της Ευρώπης το 31% είναι γυναίκες από το αιτούμενο που είναι 40%
  • Στις κυβερνήσεις της Φιλανδίας και της Ισπανίας συμμετέχουν κατά 50% γυναίκες και ακολουθούν με σημαντικά ποσοστά η Αυστρία, Γαλλία και Βέλγιο ενώ στην Ελλάδα συμμετέχει μόλις το 11%. Στο Μαυροβούνιο, Ρουμανία, Βοσνία και Μονακό καμία γυναίκα δεν συμμετέχει στη κυβέρνηση
  • Στα ΑΕΙ είναι μέλη ΔΕΠ μόλις το 27% χωρίς να έχει υπάρξει Πρύτανης γυναίκα στην ιεραρχία και με μόλις το 12% σε θέσεις Αντιπρυτάνεως
  • 19 γυναίκες παγκοσμίως είναι αρχηγοί κρατών ενώ
  • Γυναίκες αρχηγοί κομμάτων στην Ελλάδα έχουν υπάρξει μόνο οι κκ: Δαμανάκη και Παραρήγα.

Μέσα σ’ ένα τόσο αριστοτεχνικά κατασκευασμένο μοντέλο ιεραρχίας που συνοδεύεται από πολιτιστικές παραδόσεις, έλλειψη χρηματοοικονομικής υποστήριξης, εμπιστοσύνης, χρόνου και εμπόδια καριέρας συνυφασμένα πάντα με το θέση της γυναίκας στην εκάστοτε κοινωνία αλλά και μέσα από τις υποχρεώσεις της γυναίκας ως μητέρας, συζύγου, κόρης, αδελφής κ.α. είναι εύλογο η γυναίκα σήμερα να γιορτάσει (;;;;) για τον εξοστρακισμό της από την ισότιμη μεταχείριση των ιθυνόντων που, συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, να είναι άνδρες.


Τέλος, ένα άλλο αποθαρρυντικό στοιχείο για την ενασχόληση της γυναίκας με τη Πολιτική (και δεν εννοώ τη χρησιμοποίησή της στη πολιτική) είναι το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα ανδρικά πρότυπα, (που έχουν ηδη αποτύχει...) προτείνονται για συμμετοχή στα ψηφοφέλτια των κομμάτων συνήθως γυναίκες που έχουν ήδη ρόλους στη νομενκλατούρα των μηχανισμών, όπως σύζυγοι ή κόρες βουλευτών, δικηγόροι, γιατροί και επιστήμονες. Η καθημερινή γυναίκα όπως είναι η αγρότισσα, η δημόσιος υπάλληλος, η εργαζόμενη στο εμπόριο, η συνδικαλίστρια, η ενασχολούμενη με τον πολιτισμό σε τοπικό επίπεδο, η γυναίκα που συντηρεί μονογονεϊκή οικογένεια, η αυτοδημιούργητη γυναίκα…δυστυχώς, δεν κοσμεί τα ψηφοδέλτια, συνήθως με το σκεπτικό ότι δεν είναι 'αναγνωρίσιμη'. Ετσι μέσα απο τους ψεύτικους και σαθρούς όρους της σημερινής ‘αναγνωρισιμότητας’ εξακολουθεί να αναπαράγεται το υπάρχον πολιτικό σύστημα που εξοστρακίζει αντί να προστατεύει τόσο τις δυνατότητες των ανδρών όσο και των γυναικών.

Γι' αυτό και η πραγματική αλλαγή του πολιτικού συστήματος δεν είναι μόνο υπόθεση των ανδρών αλλά και των γυναικών που με τη συμμετοχή και τη ψήφο τους θα καταφέρουν να ανταρέψουν τη ψευδεπίγραφη σημερινή εικόνα της δημοκρατίας.

Τρίτη 3 Μαρτίου 2009

Στους ήρωες της διπλανής πόρτας...

Είναι μέρες τώρα που το σκέφτομαι. Θα μπορούσε να είναι μια συμπυκνωμένη σελίδα ημερολογίου. Τόσο απλά. Αλλά το συμπυκνωμένο δεν είναι ποτέ τόσο απλό. Ισως γιατί χρειάζεται περισσότερη γνώση και καταστάλαγμα σε αντίθεση με τη λογοδιάρροια και την ακατανοησία των ημερών και την έπαρση των προσώπων. Μέσα στη γελοιότητα των επιφανών κι άχρηστων χάνεται η σπουδαιότητα των αφανών και χρήσιμων. Μέσα στις κορώνες των μεγαλόσχημων απουσιάζει η μεστότητα των ανθρώπων της διπλανής πόρτας.

Γι' αυτούς θέλω να γράψω δυο κουβέντες. Αυτούς που κανείς δεν προσέχει μέσα στον συμφερτό της μαζικής και απρόσωπης επικοινωνίας. Αυτούς που κανείς δεν τους αναγνωρίζει επειδή τους βλέπει στη τηλεόραση ή επειδή είναι πρωταγωνιστές του life style. Αυτούς που συναντάμε στο δρόμο, το λεωφορείο, στη δουλειά, στα μαγαζιά...Τον Πέτρο που σερβίρει στο πλοίο με προθυμότητα και ευγένεια, τη Κατερίνα που είναι γεμάτη απο προσφορά και πάντα με τον καλό το λόγο, το Χρήστο που ακούει με σοβαρότητα και προσοχή και σκέφτεται τι μπορεί να κάνει για σένα, στον Νίκο που μοιράζεται το αστείο αλλά και τη στιγμή του δισταγμού, στη Μυρσίνη που είναι αξιοπρεπής ακόμα κι όταν βάλλεται απο κακίες, στο Στρατή που ξέρει να αποσύρεται τη κατάλληλη στιγμή χωρίς θορύβους και δηλώσεις, στον Φώτη που ακούει τη γυναίκα του και τη θαυμάζει γιατί δυναμική της, στον Αλί που μαθαίνει μυτιληνιούς χορούς και μαζεύει λεφτά να φέρει τη γυναίκα και τη κόρη του απο το Αφγανιστάν, στη Ειρήνη που κάνει χρόνια εθελοντισμό και μόλις ανάρρωσε απο τη χημειοθεραπία, στον Παντελή που γυρίζει απο τα ζώα και κερνάει το καφενείο για τη κόρη του που πήρε πτυχίο στην Ιατρική, στον Γιώργο που κάνει μαθήματα Η/Υ σε παιδιά μεταναστών δωρεάν, στη Σμαρώ που δουλεύει εθελοντικά για τις χελώνες, τον Γαβριήλ που έχει υπομονή με τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, στον...στην...στον..στην...αμέτρητοι οι άνθρωποι που ξεχωρίζουν χωρίς ρόλους και ακολούθους....

Τόσοι και τόσες...Απλοί ήρωες της καθημερινότητας με μεστές κουβέντες, καλοσυνάτες, σταράτες, χωρίς σκοπιμότητα και φανφάρες για τη πάρτη τους, χωρίς μεγαλοστομίες και λαϊκισμούς. Για όλους αυτούς που φωτίζουν τις όμορφες, πολύτιμες στιγμές της μέρας μου νοιώθω τόσο ευγνωμοσύνη που υπάρχουν και είναι ακριβώς αυτοί που κάνουν τη διαφορά απο τους άλλους, τους συνηθισμένους -επιμελημένα, ατιμέλητους κάποιους- για όλους αυτούς που είναι η πραγματική ανατροπή στη κοινωνία, κάνω αυτή την ελάχιστη αναφορά....και τους ευχαριστώ απο καρδιάς γιατί ΥΠΑΡΧΟΥΝ, σταθερές αξίες που ξεχωρίζουν για την απλότητά τους...