Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2008

Ενα κείμενο όχι σαν όλα τα άλλα...

Απο το blog της Ρίτσας Μασούρα.
Στιχομυθία ανάμεσα σε δύο γυναίκες, ηλικίας 26 έως 30 ετών σε κεντρικό δρόμο της Αθήνας την επομένη της Μαύρης Δευτέρας: «Α, δεν σου είπα, χθες την ώρα που έκαιγαν τη Σκουφά, είδα κάτι τσάντες στο… τάδε κατάστημα, πάνω από 2.500 η μία. Μια κίνηση να ’κανα, θα ’ρπαζα κάνα δυο. Ετσι για το κέφι μου. Τι λες εσύ; Και γιατί δεν το ’κανες, λέει η άλλη γυναίκα. Ποιος θα σε έβλεπε και στο κάτω κάτω ποιος νοιάζεται για το τι κάνεις εσύ…»!!! Ενα στιγμιαίο κενό στην Ιστορία, ένας στιγμιαίος κενός περιεχόμενου διάλογος, δύο περαστικές γυναίκες που όμως συμπληρώνουν με τις σκέψεις τους τα κενά της Ιστορίας.
Περπατώ στο κέντρο της πόλης κι απορώ. Σηκώνω το βλέμμα προς τα πυρπολημένα κτίρια και αισθάνομαι δέος. Κοιτάζω την ακινητοποιημένη ζωή και αναζητώ τρόπους να την κάνω να κινηθεί προς τα εμπρός. Κάποιος δίπλα μου βρίζει φωναχτά. Μια ηλικιωμένη γυναίκα σταυροκοπιέται. Ενας καλοντυμένος νεαρός επιταχύνει το βήμα του, σαν να θέλει να διώξει μακριά την εικόνα. Ενας έφηβος στη γωνία έχει σηκώσει το κινητό του στο ύψος των σκοτεινιασμένων κτιρίων και φωτογραφίζει. Το κλικ της φωτογραφίας. Το κλικ της διαρκούς μνήμης. Χωρίς τους πρωταγωνιστές της προηγούμενης νύχτας. Αυτοί… ξεκουράζονται! Βαδίζω στον κεντρικό δρόμο της πόλης, λίγο πριν τα νέα επεισόδια της Τρίτης. Απόγνωση, ίσως και φόβος και θυμός. Το βλέμμα μου διασταυρώνεται με το βλέμμα άλλων ανθρώπων. Διακρίνω τα ίδια συναισθήματα και παρότι είναι απλώς μια ιδέα, τα πρόσωπα των συμπολιτών μου μου θυμίζουν εκείνα των Νεοϋορκέζων μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Ναι, δεν είναι συγκρίσιμα τα γεγονότα. Αλλά όπως κι εκεί, έτσι κι εδώ δοκιμάζονται οι αντοχές της δημοκρατίας. Του πολιτεύματος στο όνομα του οποίου ομνύουν οι περισσότεροι λαοί του κόσμου, για την έλευση και τη διασφάλιση του οποίου έχει χυθεί αίμα εκατομμυρίων ανθρώπων παντού στην Υφήλιο.
Ας μην εθελοτυφλούμε. Η δημοκρατία στήθηκε ξανά στο απόσπασμα. Το βόλι του αστυνομικού δεν έπληξε μόνο την καρδιά του Αλέξανδρου. Διαπέρασε το σώμα του και καρφώθηκε κατ’ ευθείαν στην καρδιά της δημοκρατίας. Οχι τυχαία και φυσικά όχι από το πουθενά. Στοχευμένα! Σε κλάσματα δευτερολέπτου, η συντεταγμένη πολιτεία τινάχτηκε στον αέρα, αποκαλύπτοντας το τεράστιο κενό εξουσίας για το οποίο δεν φέρουν ευθύνη μόνον οι πολιτικοί, αλλά και ο κάθε ένας πολίτης από εμάς χωριστά. Ολοι γνωρίζουμε ότι τα τελευταία χρόνια ζούσαμε στην κόψη του ξυραφιού, ή μάλλον ζούσαμε σε μια εικονική πραγματικότητα, την οποία ο πολιτικός κόσμος από τη μια και ο συνδικαλιστικός από την άλλη πάσχιζαν να μας την παρουσιάσουν ως πραγματική. Εκαστος για τους δικούς του προφανείς λόγους. Ολοι γνωρίζουμε ότι δεν αναζητούσαμε την ελευθερία του ατόμου, αλλά την ασυδοσία του ατόμου. Είχαμε προ καιρού ξεπεράσει τα όρια της εφικτής ελευθερίας και θεωρούσαμε αναφαίρετο δικαίωμά μας να κάνουμε ό,τι θέλουμε, όπως το θέλουμε, χωρίς να δίνουμε λογαριασμό σε κανέναν, συγχαίροντας μάλιστα τους εαυτούς μας και τους μέντορές μας.
Ο νόμος και η εφαρμογή του αφορούσαν πάντα τον διπλανό μας, ποτέ εμάς τους ίδιους, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων κι όταν οι αρχές επιχειρούσαν να τον εφαρμόσουν –δηλαδή να πράξουν το αυτονόητο– εμείς εξοργιζόμαστε, γιατί ο νόμος ήταν επικυριαρχικός και έθιγε τα ατομικά μας συμφέροντα. Οταν οι αρχές παρέμεναν αδρανείς, εμείς εξοργιζόμαστε και πάλι, γιατί στα μάτια μας το κράτος φάνταζε απελπιστικά αναποτελεσματικό. Και ποτέ, μα ποτέ δεν βρήκαμε τη δύναμη ή τη θέληση να συζητήσουμε στα αρμόδια όργανα τι τελικά θέλουμε: περισσότερο ή λιγότερο κράτος; Κι αν είναι το πρώτο, με ποια μορφή; Μήπως επικυριαρχική; Κι αν είναι το δεύτερο, με ποια μορφή; Μήπως του απλού παρατηρητή; Ομως και οι δύο πολιτικές φιλοσοφίες (γιατί περί αυτού πρόκειται) προϋποθέτουν ώριμους πολίτες, συνειδητοποιημένους ανθρώπους που γνωρίζουν καλά τις προϋποθέσεις και τους κανόνες λειτουργίας του ενός ή του άλλου συστήματος. Πόσο ώριμοι είμαστε ως κοινωνία, ωστόσο, όταν επιτρέπουμε σε μια χούφτα γνωστούς αγνώστους να πυρπολούν τις πόλεις που μας άντεξαν; Περί ωριμότητας, λοιπόν, ο λόγος…
Χρόνια τώρα μεγαλώνουμε τα παιδιά μας (όχι όλοι, οι γενικεύσεις πληγώνουν), διδάσκοντάς τα την επιθετικότητα, την αρπαγή, την απώλεια του μέτρου, τον υπερκαταναλωτισμό και τον παράνομο πλουτισμό. Τα μαθαίνουμε από νωρίς να μισούν αυτούς που έχουν κάτι παραπάνω από μας, περνώντας τους το μήνυμα ότι θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν οποιοδήποτε μέσο, παράνομο ή μη, προκειμένου να φτάσουν να αποκτήσουν το παραπάνω του διπλανού τους. Χρόνια τώρα δεν τα διδάσκουμε στοιχειώδεις κανόνες ηθικής συμπεριφοράς, δεν συζητάμε μαζί τους τις ραγδαίες, παγκόσμιες κοινωνικοπολιτικές αλλαγές, τα διαφορετικά ενδεχόμενα, την ανάγκη αλλαγής πλεύσης ενδεχομένως, αλλά τα κρατάμε σε μια ιδιόμορφη γυάλα, από την οποία μόλις βγουν, μοιάζουν με ψάρια έξω από τα νερά τους. Χρόνια τώρα επιτρέψαμε στην τηλεόραση να μας υποκαταστήσει ως γονείς, αφήσαμε τις διάφορες κυρίες και κυρίους των μεσημεριανών κουτσομπολίστικων εκπομπών να αναλάβουν «εκπαιδευτικό» ρόλο, θεωρήσαμε ότι καλώς τα βραδινά τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων παράγουν πολιτική και πιστέψαμε ότι τα παιδιά μας από μόνα τους κάποια στιγμή μεγαλώνοντας θα πάρουν τον… σωστό τον δρόμο. Ναι, ναι, σπεύδω και γενικεύω την εικόνα. Δεν είναι αυτή η πρόθεσή μου, αλλά γίνομαι εκ των πραγμάτων εμφατική.
Λένε πως τόσα χρόνια η κοινωνία έβραζε και τώρα πληρώνουμε τα έργα και τις ημέρες μιας 35ετίας άκριτης προσέγγισης των πραγμάτων που αντί να προάγει το ήθος επιβράβευσε τον αμοραλισμό. Πολλοί στήνουν ανδρείκελα μπροστά τους και ασχημονούν. Τα βάζουν με τον καπιταλισμό, τα βάζουν με την παγκοσμιοποίηση, φταίει ο Μπους, ο Σαρκοζί, η Ε.Ε. κι ύστερα επιστρέφουν και πετροβολούν μια ανίκανη και αναποτελεσματική κυβέρνηση. Επιπόλαιες κινήσεις και πράξεις. Ομως ποτέ δεν σκύβουν μέσα τους. Δεν ψάχνουν για το δικό τους μερίδιο ευθύνης. Γιατί ήταν η δική μας ανοχή και η δική μας αδιάφορη στάση που μας οδήγησε σ’ αυτή την έκρηξη βίας, ακόμη κι αν είναι υποκινούμενη, όπως θέλουν να μας πουν κάποιοι. Τώρα περιμένουμε από τα δικά μας παιδιά, για τα οποία το μέλλον διαγράφεται θολό, να μας ξελασπώσουν, ξεχνώντας ίσως ότι σε περιόδους μεγάλων κρίσεων παράγονται τα μεγαλύτερα λάθη.
Αν κάτι μας λείπει σ’ αυτή τη δύσκολη περίοδο της ζωής μας είναι οι ιδέες για τον άνθρωπο. Στόχος κάθε πολιτικής είναι η αναζήτηση ιδεών που θα αποβαίνουν προς όφελος της ευταξίας και της ευνομίας των κοινωνιών, εντός των ορίων της υπαρκτής δημοκρατίας, η οποία έχει μεν ατέλειες, αλλά πάντα διατηρεί το δικαίωμα να δείχνει τους πολιτικά υπεύθυνους των όποιων παρεγκλίσεων. Κι αυτό ας μην το ξεχνάμε ποτέ. Γιατί ακόμη κι αν γιορτάσουμε κάποια στιγμή με φωτοχυσίες το φαντασμαγορικό τέλος ενός πολιτικού οικοδήματος, θα πρέπει να θυμόμαστε –όπως λέει ο Βαλερί– ότι η πολιτική βρίσκει πάντα μια ευγενική διατύπωση που επιτρέπει τις πιο άτιμες διαδικασίες.
rits
Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή 14-12-2008
Για τον Αλέξη…

4 σχόλια:

Homo Sapiens είπε...

Προσπαθώ να "ανακαλύψω" όλα τα πιθανά θετικά στοιχεία από όσα βιώνουμε αυτές τις μέρες. Ελένη, έχει περάσει από to blog και διάβασες τις σκέψεις μου.

Και από το κείμενο που δημοσιεύεις και από άλλα πολύ καλά άρθρα που έχουν γραφτεί βγαίνει ακόμα ένα πολύ θετικό στοιχείο, αρκεί να το αξιοποιήσουμε όπως πρέπει:είναι αυτή η έντονη διάθεση αυτοκριτικής, αυτογνωσίας κτλ. Αυτό το έντονο αίσθημα "συνενοχής" μπορεί και να είναι ευεργετικό...Τι λες Ελένη?

tractatus είπε...

Συμφωνώ απόλυτα μαζί σου και ξέρεις το να αρχίσουμε να κουβεντιάζουμε και πάλι το θεωρώ πολύ σημαντικό. Οπως και το να λέμε την άποψή μας αβίαστα, να μη παίζουμε ρόλους, να μη καταπίνουμε ότι δεν συμφωνούμε απλά γιατί βολευόμαστε, να σεβόμαστε τη διαφορετικότητα. Πέρα απο το κράτος αυτό που αναζητάμε είναι η κοινωνία πολιτών που την έχουμε ξεχάσει μετά απο τα πολύωρα ωράρια του ανταγωνισμού και του κέρδους... Και βέβαια είμαι 'συνένοχη' για κάτι που θα αλλάξει κι όχι θα αναπαράγει την αρρώστεια μιάς ψευδεπίγραφης δημοκρατίας και ευνομούμενης κοινωνίας....:)

ritsmas είπε...

Ελένη μου σ ευχαριστώ για την αναδημοσίευση. Μου αρέσει αυτό που λετε.. Αυτοκριτική, αυτογνωσία ( επανέρχομαι την προσεχή Κυριακή στο ίδιο μοτίβο, συμπληρωματικά, θα έλεγα) σεβασμός στη διαφορετικότητα. Κοινωνία πολιτών! Τογραψε η Πενέλοπε αν διάβασες που πηρε των ομματιών της και εφυγε στα εξωτερικά....Ολοι μαζί ξανά από την αρχή για την Ελλάδα βρε Ελένη....
φιλια
ριτς

tractatus είπε...

Συμφωνούμε Ρίτσα κι ευτυχώς υπάρχουν άνθρωποι με ευαισθησία και κριτική σκέψη όπως εσύ που δημοσιογραφούν εν είδει λειτουργήματος κι όχι για επικοινωνιακούς λόγους.
Νάσαι καλά Ρίτσα μου!