Τρίτη 18 Δεκεμβρίου 2007

Το Κοινό που δεν μιλάει...

Έχετε παρατηρήσει ότι μετά το τέλος ομιλιών-διαλέξεων σε εκδηλώσεις ποικίλου περιεχομένου ο ομιλητής συνηθίζει ν’ απευθύνεται στο κοινό αναζητώντας ερωτήσεις; Το κοινό, τις περισσότερες φορές, δεν ανταποκρίνεται στο κάλεσμα και, όταν κάποιοι σηκώνουν το χέρι, τυχαίνει να είναι τα ίδια πρόσωπα που συνήθως έχουν ερωτήσεις ή κάποιοι που θέλουν για προσωπικούς λόγους να τοποθετηθούν και όχι να ρωτήσουν. Με απασχολεί αυτή η στάση του Κοινού και, ιδιαίτερα, όταν το ακροατήριο αποτελείται από νέους. Γιατί δεν μιλάνε οι νέοι; Δεν έχουν ερωτήματα; Συμφωνούν σε όλα; Έχουν άλλες απόψεις τελικά ή μήπως δεν θέλουν να τις δηλώσουν και, κυρίως, να τις υπερασπιστούν; Άραγε στα χρόνια της εκπαίδευσής τους έμαθαν ν’ αναπτύσσουν κριτικά τη σκέψη τους έτσι ώστε να έχουν άποψη για θέματα που, αν μη τι άλλο, θα τους απασχολήσουν αργότερα στη ζωή τους; Μήπως κάποιοι άλλοι τους λύνουν τις απορίες πριν καν οι ίδιοι τις εκφράσουν; Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα με απασχολούν κάθε φορά που βρίσκομαι σ’ ένα ακροατήριο που δεν μιλάει, δεν έχει ερωτήματα, δεν έχει ίσως κι απαντήσεις. Η σιωπή από την άλλη μεριά, πολλές φορές, εμπεριέχει κι ένα βαθμό κριτικής σκέψης. Είναι αλήθεια αυτό. Όταν η επανάληψη των ίδιων και ίδιων πραγμάτων, άλλοτε από τα παράθυρα της τηλεόρασης κι άλλοτε από τους ίδιους -αέναους εκφραστές της πολιτικής-τα πρόσωπα- είναι δεδομένη και δεν ξεφεύγει ούτε κατά εκαταστόν, στην καλύτερη των περιπτώσεων, το κοινό αποχωρεί από την αίθουσα. Γιατί να ρισκάρει; Γιατί να διαφοροποιηθεί; Επιλέγει ν’ αδιαφορήσει και ν’ αποδεχτεί σχεδόν αβασάνιστα ότι: «τίποτα δεν αλλάζει» και ότι: «όλοι λένε ψέματα» ξεχνώντας ότι αυτό επιστρέφει αργά ή γρήγορα στην καθημερινότητά του.
Πώς ήταν παλιότερα, σκέφτομαι….Μιλούσαμε περισσότερο. Αυτό είναι αλήθεια. Μιλούσαμε γιατί πιστεύαμε ότι μας ακούγανε ή γιατί έπρεπε να τους αναγκάσουμε να μας ακούσουν. Είχαμε να πούμε πολλά και σημαντικά. Σήμερα το ρίσκο για να εκφραστεί προϋποθέτει μια κοινωνία που είναι έτοιμη να συνεργήσει στη πρόκληση ειδάλλως δεν έχει νόημα. Στην Ελλάδα, συνήθως, το παρόν μας αλλά και το μέλλον μας, εναποτίθεται στους πολιτικούς που, τα τελευταία χρόνια, τους απαξιώνουμε, πολλές φορές, όχι και τόσο άδικα. Ο Αριστοτέλης υποστήριζε ότι ο κάθε Πολίτης πρέπει να είναι σε θέση να κυβερνήσει και να κυβερνηθεί, ανεξαρτήτως καταγωγής, θώκου, επαγγέλματος και οικονομικής ευμάρειας. Κάτι ήξερε ο φιλόσοφος! Γι’ αυτό και το περίφημο «εμείς» που, πολλοί εκκολαπτόμενοι και όχι μόνο, στην πολιτική χρησιμοποιούν με ελαφρά τη γλώσσα, πρέπει να έχει ταυτότητα και μάλιστα αυτή να μην καλλιεργείται στο παραπέντε των εκλογικών εκστρατειών. Γιατί με αυτόν τον τρόπο, δεν διαμορφώνεται «εμείς» αλλά «εγώ». Οι συνθήκες για ένα καινούργιο ‘ηθικό κλίμα’ στη πολιτική ή αλλιώς για ένα νέο ‘παράδειγμα,’ όπου η δυναμική επικοινωνία με τον λαό θα εμπεριέχει ένα μακρύ και δοκιμασμένο διάλογο, προϋποθέτουν ισότιμη μεταχείριση και γενναίο ρίσκο στην αλλαγή συμπεριφοράς των πολιτικών αλλά και των Πολιτών. Προϋποθέτει ρήξη με τον καθωσπρεπισμό και την υποκρισία αμφότερων. Σ’ έναν κόσμο που ολοένα και περισσότερο έχει τη δυνατότητα να επιλέγει μέσα από τη διαφορετικότητα και να απορρίπτει στερεότυπα, οι πολιτικοί δεν μπορούν να εφαρμόζουν ακόμα τις παμπάλαιες μορφές επιδεικτικής μεγαλοπρέπειας ή της τηλεοπτικής επιδειξιμανίας για να δικαιολογήσουν τις ενέργειές τους. Όσο πιο σύντομα το αντιληφθούν τόσο πιο σύντομα θα προσελκύσουν στοχαστικούς πολίτες και όχι διεκπεραιωτές της ψήφου. Τότε ίσως να λειτουργήσει και η Δημοκρατία σε βάθος και όχι σε επιφάνεια.

16 σχόλια:

Χρήστος Μυρωνίδης είπε...

Και γιατί να ενδιαφερθούν για το σιωπηλό σου ακροατήριο; Γιατί να το κάνουν ;; Μήπως και αυτοί (οι πολιτικοί μας) δεν είναι ένα μεγάλο σιωπηρό ακροατήριο όταν μιλάνε τα μεγάλα συμφέροντα ;; Γιατί να ρισκάρουν ;;

Έτσι και αλλιώς αυτοί είναι σίγουροι πως τίποτα δεν αλλάζει… Αλλά ακόμα και αν κάτι πάει να κινηθεί αυτοί οι ίδιοι θα κάνουν τα πάντα για να το σταματήσουν… Και μπορούν να το σταματήσουν ! Όσο εμείς μένουμε παθητικοί αυτοί μπορούν να κάνουνε τα πάντα… σιγά μην μας ρωτήσουν κιόλας !

Σήμερα είναι η ΔΕΗ, το ασφαλιστικό, η ακρίβεια, η Ολυμπιακή… ποιός ξέρει τι μας περιμένει αύριο...

tractatus είπε...

@myron το σιωπηλό ακροατήριο δεν είναι δικό μου....είναι απλά σιωπηλά ακροατήρια και κυρίως είναι οι νέοι που μένουν σιωπηλοί. Πάντως αντιφάσκεις όταν λές απο τη μια "Έτσι και αλλιώς αυτοί είναι σίγουροι πως τίποτα δεν αλλάζει" κι απο την άλλη "Όσο εμείς μένουμε παθητικοί αυτοί μπορούν να κάνουνε τα πάντα… σιγά μην μας ρωτήσουν κιόλας"....αποφάσισε, λοιπόν, αν θα είσαι σιωπηλός ή αν θα πέρνεις θέση....

Παναγιώτης Παπαχατζής είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Παναγιώτης Παπαχατζής είπε...

Ελένη το μεγάλο πρόβλημα στην διαλεκτική της κοινωνίας είναι οι "ατάκες" και η συνθηματολογία.
Πότε κάποιο κόμμα ή κάποιος πολιτικός θέλησε, αληθινά, να δώσει λόγο στον πολίτη. Πότε θέλησε πραγματικά να ακούσει αυτά που έχει να πεί. Οι νέοι (απο 40 και κάτω) έμαθαν απο νωρίς να είναι χειροκροτητές. Στην διαδήλωση, στο γήπεδο, στο χώρο εργασίας τους.
Θεώρησαν οτι ο ρόλος του πολίτη είναι να αναπαράγει συνθήματα πολιτικών, συνδικαλιστών και τηλεοπτικών κωμικών.
Ελάχιστοι έμαθαν να ρωτάνε, να αντιπροτείνουν, να μετέχουν σε υγιείς διαλόγους.
Το γιατί είναι προφανές.
Ταύτισαν την εξουσία με τον μονόλογο (πατρική, εκπαιδευτική, εργασιακή, πολιτική).
Θα πω το τετριμένο, που είναι όμως πέρα για πέρα αληθινό. Η σιωπή του ακροατηρίου είναι θέμα έλλειψης παιδείας. Και αυτό είναι ντροπή για την χώρα που γέννησε την διαλεκτική.

Χρήστος Μυρωνίδης είπε...

@tractatus
Προφανώς και το εν λόγω ακροατήριο δεν είναι δικό σου, ‘’στο οποίο αναφέρεσαι’’ είναι η σωστή διατύπωση…

Ναι, είναι αντιφατικό. Αλλά δεν παύει να είναι και αληθές!
Δυστυχώς σαν κοινωνία προτιμάμε τους πολιτικούς εκείνους που θα μας βολέψουν και όχι αυτούς που θα μας ξεβολέψουν… προτιμάμε να αράζουμε στον καναπέ μας και εντονονώμαστε με τον μακάκα, παρά να βγαίνουμε στους δρόμους…

Εγώ προσωπικά την απόφασή μου την πήρα… το θέμα είναι η κοινωνία τι κάνει ?

Elli είπε...

Καλησπέρα.
Κι εγώ μαζί σου, τόσο καιρό νόμιζα ότι ο κόσμος δεν μιλάει.
όμως εδώ και λίγο καιρό έχω αναθεωρήσει.
Υπάρχει όντως ένα μέρος του κόσμου ου δεν μιλάει, είτε γιατί δεν ξέρει να μιλήσει, είτε γιατί νιώθει αδύναμο να εκφράσει την άποψή του. Δεν εννοώ εκείνουσ που λένε ότι δεν τους ακούει κανένας οπότε δεν λένε τίποτα αλλά περιγράφω το φοβισμένο και παράλληλα απογοητευμένο Έλληνα. Είναι ο άνεργος, είναι ο αμόρφωτος, είναι ο μετανάστης, πολλοί, πάρα πολλοί, δεν μπορώ να τους κατηγοριοποιήσω γιατί θα ξεχάσω κάποιους. Ξέρεις γιατί δεν μιλάνε? Γιατί η κοινωνία δείχνει το χειρότερο πρόσωπό της απέναντι σε κείνους τους ανθρώπους, χρόνια τώρα, με αποτέλεσμα να έχουν κατά κάποιο τρόπο αποδεκτεί όλοι αυτοί ότι είναι "κατώτεροι", οπότε δεν έχουν δικαίωμα να μιλήσουν.
Σε κάποια σεμινάρια στο ινστιτούτο επιμόσφωσης του ΠΑΣΟΚ, μου μίλησαν για μια αγρότισσα στην Ηλεία, η οποία ζούσε μια ζωή στη σκιά του άντρα της και ντρεπόταν, φοβόταν να μιλήσει, θεωρούσε ότι θα πεί βλακείες, μέχρι που έβαλε τα κλάμματα όταν οι συνομιλητές της ζητούσαν επίμονα να πεί τη γνώμη της. Ζήτησαν ποτέ οι κοινωνικοί φορείς που ασχολούνται με το πρόβλημα των ναρκωτικών τη γνώμη του πιο "τελιωμένου" -πάντα κατά την άποψή τους- ναρκωμανή? Μήπως έχουμε μεγάλώσει σε οικογένειες που δεν προάγουν το διάλογο ανάμεσα στα μέλη τους αλλά τις πατριαρχικές απόψεις? Σκέψεις κάνω εγώ τώρα...
Υπάρχουν λοιπόν και κάποιοι που μιλάνε, μέσα στις παρέες τους, μεταξύ σοβαρού και αστείου, μέσα σ'ένα σύννεφο καπνού με τη γεύση του κρασιού στα χείλη. Και λένε πολύ μεγάλες αλήθειες. Αναλύουν τα προβλήματα του μικρόκοσμού τους, και καταλήγουν στις μεγαλύτερες αλήθειες. Το πρόβλημα είναι ότι αυτά τα "πορίσματα" μένουν εντός της παρέεας, μιας και δεν υπάρχει χρόνος, ίσως ούτε διάθεση, να τα πούν στους αρμόδιους.
Υπάρχουν κάποιοι φανατισμένοι, που λένε, λένε, λένε και δεν ακούν κανένα, έχουν πάντα δίκιο, αγνοούν ότι είναι κοντόφθαλμοι και έχουν αγελοποιηθεί κάτω από τα προπαγανδιτικά τους συνθήματα (δυστυχώς είναι πολλοί αό αυτούς που ασχολούνται με τα πολιτικά δρώμενα σήμερα).
Υπάρχουν τέλος εκείνοι που δεν τους ενδιαφέρει, για διάφορους λόγους, είτε επειδή έχουν πολλά λεφτά, είτε γιατί έχουν πολύ ιο ενδιαφέροντα πράγματα να ασχοληθούν, είτε γιατί πραγματικά, δεν έχουν κάτσει ποτέ να προβληματιστούν για τα κοινωνικά δρώμενα, ζούν στο μικρόκοσμό τους. Ωραία θα ήταν όλοι να μιλούσαν αλλά είναι πολύ πολύ θεωρητικό αυτό το γεγονός. ΄
Πιστέυετε ότι το σχολείο και η οικογένεια, από τους πιο σημαντικούς φορείς κοινωνικοποίησης του ατόμου, προάγουν τη σκέψη του ανθρώπου αλλά και τη διατύπωση προτάσεων και ιδεών ή τον ωθούν στην προπαγανδιστική αποστήθιση και αποδοχή των όσων λαμβάνουν χώρα.
Όταν είμασταν παιδίά ακόμα και προβληματιζόμασταν για τα μαθήματα, για το αντίθετο φύλλο, για το αν θα δοκιμάσουμε τσιγάρο, κάθισε ποτέ ο δάσκαλος κι ο γονιός να μας μιλήσουν, όχι με το κατηχητικό ύφος αλλά με το κριτικό?
όταν η παιδεία που λαμβάνει ο νέος αρχίσει να είναι προσανατολισμένη στα προβλήματά του, τότε μόνο θ'αρχίσουν όλοι οι πολίτες να νιώθουν self-confident και θ'αρχίσουν να τα λένε όλα.
Δεν βλέω όμως να υπάρχει πολιτική διάθεση γι'αυτό γιατί ξέρουν τι θα συμβεί αν αρχίσει να μιλάει ο λαός.

tractatus είπε...

@myron ποιά απόφαση πήρες;;;;περιμένουμε να μας την πείς κι εμάς....
@panagioti όλα όσα λές απολύτως αληθινά και σωστά. Κια για την Παιδεία. Ομως, απο εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε πάλι. Και για τις οργανώσεις που λές πρέπει απο μέσα να ξεκινήσουμε και εκεί να καλλιεργήσουμε τον διάλογο. Νόμίζω ότι κάποιοι περιμένουν....αυτοί που σιωπούν αλλά καταλαβαίνουν!

Παναγιώτης Παπαχατζής είπε...

@tractatus
Συμφωνώ. Μέχρι πρίν απο λίγο καιρό πίστευα οτι όταν είσαι "έξω απο το χορό" βλέπεις τα πράγματα πιο καθαρά.
Τώρα όμως έχω αλλάξει άρδην.
Η απόφαση του myron είναι η συμμετοχή, αν δεν κάνω λάθος και το προσπαθεί όσο μπορεί (απο ότι έχω μάθει).

gpapoul είπε...

Πιστεύω πως από "τεχνικής" άποψης, το ακροατήριο και η συμπεριφορά του, ποικίλουν ανάλογα με το χώρο και το είδος της ομιλίας. Έχει τύχει π.χ. σε διάλεξη στο πανεπιστήμιο (εκτός μαθήματος) να ψάχνουμε χρόνο για να χωρέσουν όλες οι ερωτήσεις και οι παρεμβάσεις του ακροατηρίου. Μερικές φορές και με πολιτικούς παρόντες στο πάνελ. Φυσικά πολλές φορές παρουσιάζεται και το φαινόμενο που γράφει η Ελένη αλλά αναφέρω ότι σε μερικές περιπτώσεις έχω βρεθεί κι εγώ σε θέση άρνησης να συμμετάσχω σε τέτοιου είδους συζήτηση, γιατί θεωρούσα ότι δεν έχει κανένα νόημα.

tractatus είπε...

Γιατί μέσα σε αυτή την αδυναμία άρθρωσης, άποψης, κατάθεσης γνώμης, διαφωνίας, συμφωνίας, σύνθεσης κ.ο.κ. βάζω και τον πολιτισμό έτσι αυθόρμητα; Γιατί βάζω την ευγένεια μέσα σ' αυτό; Γιατί βάζω το ενδιαφέρον, την καλώς ενοούμενη περιέργεια, τη φιλική διάθεση, τη συμπάθεια, τη διαφορετικότητα και την αποδοχή, την αισιοδοξία ότι ακόμα και τώρα και έτσι μπορούμε ν'αλλάξουμε τα πράγματα; Συνδέω τη θέση (όχι το έπιπλο)με τη πολιτική...
Είναι φυσικά κι όσα λέει η Ellie που εμποδίζουν και μέσα σε αυτά που ανέφερα παραπάνω βάζω τα εμπόδια των φαντασμένων και των επαναλαμβανόμενων αυθεντιών του ΠΑΣΟΚ που ουσιαστικά απέχουν απο την πραγματικότητα κι απο τη νέα γενιά εξαιτίας του ναρκισσισμού τους που αποτρέπει τους νέους ή της αυταρχικότητάς τους. Αλλοι πάλι δεν μεγάλωσαν ποτέ: "Κύριε-κύριε να πώ πρό εγώ". Μεγάλη ανάγκη ο Ελληνας να είναι πρώτος. Να του πει κάποιος Μπράβο παιδί μου κι εδώ βλέπεις Ellie αναφέρομαι και στην οικογένεια και στο σχολείο
@ gpapoul είδες το κοινό ρωτάει εκτός στερεοτυπικών διαδικασιών γιατί εκεί είναι πιο ελεύθερο να μιλήσει κι όμως η παιδεία αυτό θα έπρεπε κατ' αρχήν να φιάχνει εκτός απο επιστήμονες-----ΠΟΛΙΤΕΣ γιατί αλλιώς ο επιστήμονας μπορεί να είναι και επικίνδυνος. Τα είχε πει ο φιλόσοφος.
Ισως αν μαζευτούμε αρκετοί να μπορέσουμε, ακόμα και ως μειοψηφία να σπρώξουμε...άλλωστε πάντα οι μειοψηφίες άλλαζαν τον κόσμο ;)

fisherman είπε...

Δεν μιλάμε γιατί δεν έχουμε κάτι να πούμε
Δεν μιλάμε γιατί μας έχουν κάνει ομάδες
Ομάδες ποδοσφαίρου, πολιτικές, κομματικές, ιδεολογικές, φυλετικές, ξέρω γω; Αίματος
Δε μιλάμε γιατί ζούμε την εποχή της «αγέλης»
Έχουμε χωριστεί σε αγέλες και περιμένουμε από τον αρχηγό της μιλήσει … όμως αυτός δεν υπάρχει, Αυτός δεν είναι εκεί … έχει πουληθεί και μείς το ξέρουμε αυτό. Γι’ αυτό και το «όλοι είναι ίδιοι…» είμαστε απογοητευμένοι που δεν επιλέξαμε τον σωστό «Λύκο» για αρχηγό αλλά δεν έχουμε φτάσει στο σημείο να κάνουμε την αυτοκριτική μας, και να πούμε «Ναι κάναμε λάθος … πρέπει να βρούμε άλλον … μήπως είμαι εγώ;;;».
Δε μιλάμε γιατί έχουμε ή νομίζουμε ότι έχουμε πολλά να χάσουμε ακόμη …
Νιώθουμε ότι αυτό που θα πούμε έχει κυρώσεις θα ξεχωρίσουμε από το σύνολο θα εκτεθούμε.
Θα «κρυώσουμε»
Κανείς δεν θα μας στηρίξει, κανείς δε θα φωνάξει από το πλήθος «Ρεεε αυτός έχει δίκιο».
Άραγε υπάρχει κάποιος τρελός να φωνάξει δυνατά «Φτάνει πια !!! ακούστε μας !!!».

Ανώνυμος είπε...

Πιστεύω ότι οι νέοι θέλουνε πολύ περισσότερο "νεύρο" και πρόκληση για να κεντριστούν..
Επίσης υπάρχουν νέοι και νέοι...

tractatus είπε...

@fisherman ....έρχεται-προέρχεται φόβος μυρίζει, χωρίζει, διχάζει, αποκρύβει, ομαδοποιεί, σταματά, αναστέλλει κ.λ.π. Απο κεί μου φαίνεται προέρχονται ΟΛΑ. Είμαστε μια φοβική κοινωνία που νοιάζεται για το μικρόκοσμό της. Οχι ότι κι αυτός δεν είναι πολύτιμος αλλά δεν ωριμάζει μόνος του δεν προχωράει ο μικρόκοσμος δίχως ανταλλαγή. Να φωνάξουμε; Ναι. Κι αυτό αλλά και η ήρεμη δύναμη ΦΩΝΗ είναι. Απλά να λέμε τη γνώμη μας όσο και να στοιχίζει....νομίζω.
Θυμάστε τη ταινία "Μίλα της" λίγο πριν το θάνατο - το κώμα...ή μήπως το κόμμα....;)
@kapitalistiko kommouni και νεύρο κι όρεξη και λιγότερο φόβο. Βέβαια νέοι και νέοι, άνθρωποι κι άνθρωποι, ηλικιωμένοι και ηλικιωμένοι, γενηές και γενηές...εμείς με ποιούς θα πάμε και ποιούς θα αφήσουμε;

Liondas είπε...

Αυτό που έχω καταλάβει, τελικά, είναι ότι η αυτο-οργάνωση έχει καταντήσει αυτοσκοπός. Επίσης συνεχώς γίνεται αναφορά σε κάποιους, σε "αυτούς" που δεν έχουν καταλάβει κ.λπ. Μα στο ΠΑΣΟΚ υποτίθεται ότι έγινε κάποια ανανέωση και μπήκαν καινούργια πρόσωπα στα ψηφοδέλτια, βγήκαν νέοι βουλευτές, ο ΓΑΠ έχει στα όργανα νέους ζωντανούς ανθρώπους... Πού, διάολο βρίσκεται το πρόβλημα; Δεν είναι δυνατό να κατακυρώνονται οι μαλακίες αορίστως σε κάποιους! Κι όσο για το ακροατήριο, ποιο ακροατήριο. Αφού δεν υπάρχουν οργανώσεις. Δυο-τρεις φορές πήγα στην πάλαι ποτέ οργάνωση που συμμετείχα από το 1975, μίλησα κανά δυο φορές και, λοιπόν, τι έγινε; Μας άκουσε κανένας. Δηλαδή, εγώ τι είμαι; Να πηγαίνω να μιλάω καμιά φορά και μετά ν' ακούω ότι γίνονται συνέδρια, συνδιασκέψεις, συσκέψεις ερήμην μου;

Τριανταφυλλόπουλος Γιώργος είπε...

Αγαπητή φίλη, σου στέλνω ένα κείμενό μου, θεωρώντας ότι απαντά στους προβληματισμούς που θέτεις.

Στη δεκαετία του ’80 και ενώ ήμουν ακόμη στο σχολείο (γύρω στα 16), διάβασα σε ένα άρθρο του Βήματος την παρουσίαση μια μελέτης, η οποία έλεγε περίπου, ότι τα ελληνόπουλα μπαίνουν στο σχολείο έξυπνα και βγαίνουν «βόδια». Όντας ακόμη μαθητής και μάλιστα από τους καταπιεσμένους, μου έκανε μεγάλη εντύπωση η παραπάνω διαπίστωση. Πως γίνεται το σχολείο να έχει μικρή ή σχεδόν καμία θετική επίδραση στην εξέλιξη των παιδιών, στην ανάπτυξη δηλ. των αυριανών πολιτών;

Βέβαια όπως προείπα ήμουν καταπιεσμένος από το εκπαιδευτικό σύστημα με την έννοια ότι αισθανόμουν διαρκώς ως διεκπεραιωτής-παπαγάλος ενάντια στις αναζητήσεις μου, τη δημιουργικότητα και τη φαντασία μου. Θα θυμάστε βέβαια όλοι ότι μας καλλιεργούσαν τον αποκλεισμό του «γιατί;» και γενικά κάθε απορίας.

Ο προβληματισμός αυτός εξακολουθούσε να με βασανίζει για πολλά χρόνια μέχρι που πρόσφατα μια έκλαμψη, νομίζω ότι μου αποκάλυψε το πρόβλημα.

Μέχρι τότε πίστευα ότι έφταιγε γενικά το εκπαιδευτικό σύστημα, οι εκπαιδευτικοί, τα βιβλία, η αποστήθιση, οι σχολικές εγκαταστάσεις κλπ. Μάλιστα πριν μερικά χρόνια πήγα στη ΣΕΛΕΤΕ, όπου βέβαια διδάχθηκα για πρώτη φορά με συστηματικό τρόπο φιλοσοφία, κοινωνιολογία, ψυχολογία κ.α. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε ένα φωτεινό «φάρο» στην εξέλιξη της σκέψης μου.

Και αφού λοιπόν περικύκλωνα το πρόβλημα από διάφορες μεριές, πάλι οι απαντήσεις που έδινα δεν με ικανοποιούσαν. Αυτά όμως που είχα διδαχθεί αλλά και η συνεχής μου αναζήτηση με έφερναν όλο και πιο κοντά, χωρίς μάλιστα να το συνειδητοποιώ.
Άρχισα να διαβάζω για τη συστημική θεωρία, τη θεωρία του κονστρουκτουβισμού και διάφορα άλλα «ευφάνταστα» (τουλάχιστον για τα δικά μου διανοητικά όρια) και σιγά - σιγά άρχισα να οδηγούμαι σε σφαιρικότερες προσεγγίσεις, μιας και αντιλήφθηκα, έστω ασυνείδητα, ότι όλα συνδέονται με όλα. Επίσης κάτι ακόμα που με επηρέασε σημαντικά ήταν η κατάρρευση της «αυθεντίας» στην παιδαγωγική και όπως διαπίστωσα σε ένα μεγάλο εύρος επιστημών.

Τα τελευταία λοιπόν χρόνια κατέληξα ότι η πραγματική δύναμη του ανθρώπου βρίσκεται στη συλλογική δύναμη. Όσο περιορίζεται η συλλογικότητα τόσο περιορίζονται οι ατομικές δυνατότητες, ενώ όσο αναπτύσσεται τόσο πολλαπλασιάζονται οι ατομικές. Για να το αντιληφθούμε όμως αυτό θα πρέπει να δεχτούμε ότι το όλον εμπεριέχεται μέσα μας και ταυτόχρονα ότι όλοι μας είμαστε μέρος του όλου. Αυτό βέβαια ισχυρίζεται και η Αστροφυσική δια του κ. Δανέζη (βλ. ολογραφικό σύμπαν). Μια σύνθεση των σκέψεών μου αυτών αποτελεί το κείμενο που έγραψα για τη Συλλογική Συνείδηση
(http://dialogos.pasok.gr/?p=109).

Μια μέρα λοιπόν άρχισα να αναπλάθω το παρελθόν μου. Πως ήμουν πριν πάω στο σχολείο όταν παίζαμε στις αλάνες. Τότε λοιπόν θυμήθηκα ότι όταν γύριζα στο σπίτι καταϊδρωμένος και κουρασμένος, αλλά χορτασμένος από παιχνίδι σκεφτόμουνα τον εαυτό μου ως αναπόσπαστο κομμάτι μιας οντότητας, αυτής των συνομήλικων φίλων μου. Παίζαμε, μαλώναμε, αγαπιόμαστε, το σημαντικότερο όμως ήταν το αίσθημα της οντότητας, του συνόλου και η αέναη αλληλεπίδρασή μας.

Όταν λοιπόν πήγαμε στο σχολείο, ξαφνικά σαν να χωριστήκαμε. Σαν να διασπαστήκαμε. Άρχισε συστηματικά να αποκόπτεται οποιαδήποτε ουσιαστική αλληλεπίδρασή μας. Εκεί πλέον δεν ήμασταν καμιά οντότητα, αλλά ένα σύνολο ξεχωριστών ατόμων. Σαν να μπήκαμε σε εκείνες τις ατομικές – κλειστές νεροτσουλήθρες (βλ. Waterland κα) και χωρίς να «βλέπουμε» τους άλλους, κάναμε τη δική μας μοναχική μας διαδρομή. Ξεκίνησε έτσι ένας φαύλος κύκλος εγωισμού φόβου και πάλι εγωισμού μπρος στη μοναχικότητα της πορείας μας.

Και όσο πιο μεγάλη ήταν η διαδρομή (πανεπιστήμιο, μεταπτυχιακά κλπ) τόσο πιο πολύ μεγάλωνε η κλειστότητα και επομένως ο εγωισμός και ο φόβος. Φτάνουμε λοιπόν στο σήμερα όπου διαπιστώνουμε ότι ο καθένας μας δεν διαλέγεται με το συνάνθρωπό του μέσα από την ψυχή του, αλλά ο καθένας είναι a-priori κατασταλαγμένος και επομένως δεν έχει σημασία γι αυτόν η οποιαδήποτε αλληλεπίδραση. Ο καθένας «μιλάει» μόνος του και «ακούει» τον εαυτό του.

Είμαστε διασπασμένα μοναχικά ανθρωπάκια και όχι ένα σύνολο ανθρώπων. Όπως πολύ σωστά είχες πει Μίμη για τη λειτουργία του Πολιτικού Συμβουλίου, που ενώ ο καθένας ξεχωριστά ήταν μια σημαντική προσωπικότητα, όλοι μαζί ήταν κάτω του μετρίου. Προσωπικά πιστεύω ότι το ζήτημα αυτό είναι η μεγαλύτερη «πληγή» της χώρας μας. Πως λοιπόν να αλλάξουν οι αντιλήψεις όταν όλοι μας είμαστε κρυμμένοι στο «καβούκι» μας; Πώς να αλλάξει μια Κοινωνία όταν υποκρίνεται ότι λειτουργεί ως Κοινωνία; Και τέλος πως μπορεί να αλλάξει το ΠΑΣΟΚ (για να αλλάξει ποια Κοινωνία), δηλ. ένας συλλογικός φορέας, όταν κανείς μας δεν μπορεί να δρα συλλογικά;

Η δική μου απάντηση είναι η καλλιέργεια και η εμπέδωση συλλογικής συνείδησης, με δύο προϋποθέσεις:
-την αποδοχή του προβλήματος, δηλ. της υποκριτικής Κοινωνίας και των εαυτών μας και
-τη γνήσια κατάθεση ψυχής από όλους μας για όλους μας

Γ. Τριανταφυλλόπουλος-Αγρ. Τοπογράφος Μηχανικός

tractatus είπε...

@Lionda δίκαιη η οργή σου και σε καταλαβαίνω απόλυτα. εχεις σκεφτεί, όμως, ότι ο οργισμένος που τελικά αποφασίζει να απέχει, βολεύει τους άλλους που θέλουν να είναι οι μόνοι που 'ασχολούνται' και 'ενδιαφέρονται';)
@ Γιώργο "την αποδοχή του προβλήματος, δηλ. της υποκριτικής Κοινωνίας και των εαυτών μας και
-τη γνήσια κατάθεση ψυχής από όλους μας για όλους μας" σε αυτά τα δύο που καταλήγεις πράγματι εστιάζεται η κρίση της κοινωνίας, όπως τουλάχιστον την αντιλαμβάνομαι εγώ...